Geen “Goodbye” maar “We shall meet again”:MIADOGO!

De laatste weken en met name de laatste week voor mijn vertrek, waren niet gemakkelijk voor mij. Het voelde zwaar en pijnlijk nu het afscheid zo dichtbij was gekomen. Het liefst wilde ik dit gedeelte overslaan, maar ik wist dat er geen ontkomen aan was en dat de dag van het afscheid; 22 december toch echt aan zou breken. Of ik wilde of niet. Zoals David en de kinderen zo mooi, vol acceptatie en troostend konden zeggen; “Noor, it’s your time and we will always remember you!” En het was waar; mijn vertrek en het onontkoombaar afscheid was een feit en zal zich vanzelf aankondigen. Het enige wat ik kon doen is dit accepteren, de laatste dagen nog heel bewust leven, met de kinderen doorbrengen, optimaal genieten en stil staan bij al het moois en kostbaars wat ik heb meegemaakt, gekregen en eruit heb gehaald dit jaar. Wat het alleen extra moeilijk maakt, is de lastige situatie, waarin ik het project heb moeten achterlaten met de wetenschap dat er geen opvolger voor mij is. Ik kan de zorgen en problemen, waar David en de kinderen, momenteel mee kampen en te maken hebben, niet langer met ze delen en de last helpen dragen. Ik moet alles loslaten en daar achterlaten met het vertrouwen dat ze er ook zonder mij uitkomen. Met de opstart van het nieuwe Kentey weaving project, zullen de oudere kinderen hopelijk een deel van hun schoolkosten kunnen gaan bekostigen, waardoor de huidige Senior studenten, ondanks het financiële tekort, het komende trimester verder kunnen studeren om dit schooljaar goed af te kunnen sluiten en de nieuwe Senior’s, met aanvulling van het sponsorgeld, dit trimester eindelijk kunnen beginnen aan hun eerste jaar Senior Secondary School. En dan nog een oplossing voor het grote personeelstekort…. Ik zal het project op afstand blijven volgen en ondersteunen, maar het is helaas niet om de hoek, waardoor ik ze niet even kan opzoeken als ik dat wil.

Maar hoe dan ook heb ik de laatste week en het afscheid overleefd en bewust beleefd. Ook al was allemaal nogal onwerkelijk en niet te bevatten dat ik mijn leven hier echt afsloot en weer in Nederland zou gaan oppakken. Het afscheid van de school (leerkrachten + schoolkids) was op vrijdag (op mijn aanvraag) klein en bescheiden gehouden. Alhoewel, er die ochtend in alle vroegte, op geheel traditionele wijze en speciaal voor mij een geit en twee kippen werden geslacht, die ik in het begin van die week zelf had mogen uitzoeken op de markt. Daar, viel deze halve, nep ‘bush girl’ toch even flink door de mand, aangezien ik niet eens die twee levende, op de kop hangende kippen durfde aan te pakken. Ik werd natuurlijk zwaar hard uitgelachen door de echte, ruwe African big mama’s, die werkelijk nergens voor terugdeinzen. Toch moesten die kippen, ik en Prosper (leerkracht) plus geit op een motortaxi terug naar de school. Ik nam dan toch liever de geit onder mijn hoede, die met een touw om zijn nek, als hond kon worden beschouwd. Uhm, totdat z’n poten moesten worden vastgebonden om ‘m zo voorop de motor te stallen. Dat arme beest deed het letterlijk in z’n broek van angst dus de motor onder geshit, om na zijn vrijlating uit deze benarde positie even lekker tegen mijn benen aan te gaan staan zeiken. Haha, hier niks vreemds en alledaagse kost blijkbaar, want niemand keek raar op. Maar geit als maaltijd is hier allerminst alledaagse kost, maar wordt daarentegen als een traditioneel feestmaal beschouwd. Hoe groter de testikels en hoe meer die naar geit ruikt (stinkt!), hoe beter. De geit en kippen werden veilig gesteld van (martel)kinderen en dieven. Nu nog geslacht en dan kan iedereen aan tafel. Mmm! Ik had die nacht al 10 geiten geslacht zien worden (in mijn dromen) en ik stond dan ook misselijk en met een ziek gevoel op. Dat zieke gevoel teisterde me ook al een aantal dagen. Ziek van alle emoties en slecht slapen waarschijnlijk. Maar, dit feestmaal werd speciaal voor mij bereidt en Anouk (Nederlandse HTS-student) wilde een keer in haar leven een kip hebben geslacht, dus kon ik niet achterblijven natuurlijk. Daarnaast eet ik wel vlees en ben ik gewend dit heel gemakkelijk, zonder na te denken, uit de schappen van de supermarkt te pakken dus zou ik het ook hypocriet van mezelf hebben gevonden als ik geen getuige durfde te zijn van de slachting en bereiding hiervan. Dus met al een misselijk onderbuikgevoel en kleine ogen van de slaap stonden we daar dan om 6 uur in de ochtend. We moesten er dit keer echt aan geloven! De meeste kinderen waren al wakker en bezig met hun ochtendtaken. Ongestoord, maar tegelijkertijd ook wel nieuwsgierig (hoe de yevu’s zouden reageren), wilde hun dikke slaapoogjes toch graag getuige zijn van dit bloederige gebeuren. Onder leiding van Prosper met zijn traditionele slachtingkostuum (een zwart gewaad) stonden enkele oudere kinderen van het weeshuis om deze hulpeloze diertjes, met geslepen messen klaar om te beginnen. Het gemekker van de geit deed me snel weer omdraaien, maar dat geluid werd snel gedoofd, want in een handomdraai en zonder blikken of blozen, werd de keel vakkundig doorgesneden. Geen smakelijk tafereel om te zien en mijn buik draaide nog een keer om bij de geit’s laatste stuiptrekkingen voor zijn dood. Voor deze mensen en kinderen is dit duidelijk onderdeel van het leven en het gehele tafereel is dan ook moeiteloos van het begin tot het einde keurig vastgelegd op video door Baba. Dus voor de belangstellenden….
Daarna was Anouk aan zet, die zich erg sterk en stoer voorhield, maar zichtbaar niet geheel op haar gemak bij de instructies van Proper. De eerste kip werd voor gedaan, waarna zij het mocht overnemen. Toch niet zo simpel als het lijkt, maar in koele bloede pakte ze de kip beet en zette het mes op z’n keel. Ajjj, er moest flink druk op worden gezet dus werd het mes toch overgenomen door de sterke mannen. Maar Anouk had bewezen dat ze een goede ‘bush girl’ in de leer was. Een paar uur later aan tafel, hielden de yevu’s het bij de kip, want het proces van de bereiding hadden we ook nauwlettend gevolgd en dus gezien wat er allemaal in de saus terecht kwam. Dat bleek gewoon alles van de geit (op uitzondering van zijn testikels) en de hele kip te zijn. Dus het was even goed opletten of je niet per ongeluk een hoofd tussen je eten op je bord had liggen. Sheila was de gelukkige (Duitse vrijwilligster)! ;) De vorige keer was mijn eetlust ook al behoorlijk verminderd door de tenen van de hoef van een geit, waar ik per ongeluk met mijn vork in prikte. Smakelijk!

De dagen die volgden stonden in het teken van opruimen, inpakken, weggeven en met de kinderen in het weeshuis zijn of zij voor mijn deur hangend, hopend op een snoepje, koekje, speeltje of wat dan ook. Alles wat ik nog had werd natuurlijk uitgedeeld. Heerlijk om ze nog zo dichtbij me te hebben en samen te dollen, te lachen en te knuffelen. Wat zou ik ze allemaal gaan missen! Ik kon gelukkig nog met volle teugen en overgave genieten van de laatste dagen met mijn Ghanese familie om me heen. Het afscheid was bijzonder, feestelijk, prachtig, lief, leuk en ontroerend. En gelukkig weinig verdrietig. Al hun dankbaarheid en waardering voor mijn werk het afgelopen jaar, werd uitgesproken in speeches, preken en gebeden of uitgedrukt in zang, dans en drums. Toen was het mijn beurt...

Mijn afscheidsspeech:
When I arrived in Ghana, now almost a year ago, I not only felt ‘lost’ but I really experienced a ‘culture shock’, because Ghana was so different from what I already knew. The culture, tradition, climate, values, manners; just everything! But thanks to the general warmth and kindness of the people, I felt more than welcome on the same time. Because this is so different from my culture, I noticed the different qualities of the people. Like the big unity, tolerance, strength and faith, what impressed me and I really admire. On the same time it was also the poverty, the corruption and the low standard of living with less possibilities to develop, what caught my attention. I was happy to see that people are trying and do everything what is in their capacity to move on, come up and raise themselves to a higher standard of living.

Tomorrow it is the 22nd of Dec. and the day I really have to leave all of you to go back to my home country. I already know this for a long time, knowing that it’s going to be very hard for me to say ‘goodbye’. That’s why I’ve tried to emotionally prepare myself, but I found out that that was impossible. This last week it’s troubling me even more, because I literally feel it in every part of my body.

For almost one year now this has been my second home and you have been my second family. It has been a very special year for me, because you have taught me a lot of new things about life every day, you have been inspiring me, but especially because you have given me your trust and so much love. From the beginning I captured all of you in my heart and I have enjoyed every minute being here.

I already said that I have learned a lot during my stay here, but one thing I really became aware of is the importance of education, in life in general, but especially in a developing country like Ghana. By taking this chance, you can grow and develop yourself and that makes you able to influence life in a positive way and reach a higher standard of living. So, I want to encourage all of you to take your chance to continue studying. Try to study as much as possible, when you are young, but remember that you are never to old to learn.

I really wish I could stay or could take you all to Holland, so I could still look after you to make sure you are alright. But I know, it’s is my time to go and I have to leave you. It isn’t easy for me, but I’m sure you will also do well without me. I saw the strength, the abilities and the faith in all of you, so I really believe and trust that if you study and work hard, you can do it!! Though life can be hard, I’m glad to see you are all trying hard. This project proofs that everything is possible in life, as long you believe in it. David has also taught me that ‘believing is seeing’ instead of ‘seeing is believing’. I feel proud and admire his and Victoria’s work in every aspect. I really belief in this, so please keep on going and you will establish!

In my home country we give flowers to the one we love; to tell them that they are special, to thank them and wish them good luck! Because YOU became very special to me this year and I want to thank you for all your trust and love you have given to me, I’d like to give everybody a precious flower. Use it wisely, but it’s your own decision what you are going to do with it.

Please, promise me to take good care of yourself and your brothers and sisters. You will always be in my heart and I will never forget you!!

AKPE KAKAKA & MIADOGO!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

With Love,

Sister Nora (International, Norability, Talla, Kieteldood)

Na het ‘officiële’ gedeelte werd er nog flink uitgepakt met behulp van mijn laptop en extra geluidsboxjes. Traditionele en moderne Ghanese songs, die ik me ondertussen ook van binnen en van buiten had eigen gemaakt, wisselden elkaar af, begeleidt onder luid gezang, gedans en gelach. Mooier had ik mijn afscheid niet kunnen voorstellen! Moe maar bewust, helder en vol van alle emoties en indrukken en dankbaar en voldaan ging ik mijn laatste nacht in Ghana in. Heel raarrrr..…

De laatste dag is aangebroken; de laatste bucket shower, de laatste rijst, yam, Akple en pure water uit een zakje, de laatste foto, de laatste blik, knuffel, omhelzing en luchtkus naar alle mensen en kinderen, die ik achterlaat. De laatste rit in een gammele taxi en trotro over die slechte, stoffige zandweg met alle houten winkelstalletjes en palmbomen/–hutjes in de minder felle, maar nog steeds warme en roder wordende avondzon. “Dag Afrika. Dag GHANA, mijn bijzonder mooie Ghana. Je blijft voor altijd in mijn hart en herinnering! DAG, maar hopelijk tot snel; MIADOGO!

Eindelijk ingecheckt na veel gebakkelei over gestegen luchthavenkosten en het verschil, dat ik moest betalen, maar waar ik domweg het geld niet voor had en waar niemand me over had ingelicht. Snel de taxi in om nog een laatste verfrissende douche te nemen bij mijn vaste stek; Salvation Army. Daarna nog genieten van een broodje kip op Kotoka Airport, voordat ik de immigratie ambtenaar bij de douane onder ogen moest komen, met mijn verlopen visum van een dag. “Ohh, HUH, sorrie, ik dacht dat de datum tot en met was.” Even dom doen en ik kon doorlopen naar de veiligheidscontrole met de metaaldetector en de lopende band met doorkijkcomputersysteem, of hoe je dat ook noemt. Alle handbagage op de band…. toen ik me in een onverwacht ogenblik plots besefte dat ik mijn laptoptas met laptop en externe hard-disc (heel slim!) niet meer bij me had, dus alle documenten, foto’s van een bijzonder levensjaar weg en geen back-up. Whaaaa, paniek, maar ik moest nadenken en dat was lastig onder deze omstandigheden van hectiek en algehele moeheid. Ik wist het echt niet meer! De wc? Het restaurant? De taxi? Het hostel? Mijn opgeslagen levensjaar en waardevolle laptop kon overal zijn. Dus terug door de douane en alles teruggelopen. NIKS! En ik had ‘m al die tijd niet eens gemist. Toch niet in de taxi? Dan was ik ‘m echt kwijt. Geluk bij een ongeluk dat Sheila in hetzelfde hostel, kamer verbleef waar ik me had omgekleed. En ja, zij zag ‘m staan en is in haar pyama in de taxi naar het vliegveld gesneld, want mijn vliegtuig zou een half uur later opstijgen. Ajj! Mijn held van de avond kwam op tijd en ik kon nu met een gerust hart weer door de douane. En daarna wachten, want we hadden vertraging. No problem! Dat wachten heb ik me wel aangeleerd dit jaar en ik kan blij, tevreden en dankbaar terugkijken op een bijzonder jaar wat me de rest van mijn leven zal bijblijven en beïnvloeden. De laatste inademing van de typische Ghanese, warme en vochtige lucht; een mengeling van vochtig gras, aarde, houtskool en brandhout. Ik zal alles gaan missen, maar ook weer gaan opzoeken.

Bedankt iedereen die me met zoveel interesse, aandacht, betrokkenheid en medeleven heeft gevolgd dit jaar!!

Tot snel in Nederland…..