Een terugblik en welkom van mijn familie in Ghana.

Voor mijn vertrek naar Ghana, wist ik het al…...
ik was opzoek naar iets (wat ik Nederland niet kon vinden), maar ik had het nu gevonden: Werken met kwetsbare en hulpbehoevende (wees)kinderen in een ontwikkelingsland! Na nu 11 maanden zo’n 99% procent van mijn tijd dat ik niet slaap (of zelfs in mijn slaap) hiermee mee bezig te zijn, kan ik wel zeggen dat het is bewezen; dit is mijn ding! Dit werk heeft (bijna) alle ingrediënten, die ik zoek in mijn ideale baan; voldoening, avontuur, onvoorspelbaarheid, nieuwe inspiratie, opbouwwerk, afwisseling (praktisch/beleidsmatig), verschillende werkterreinen (lokaal/ internationaal), vrijheid (voor eigen invulling), zelfstandigheid (zal nog meer mogen!) etc. Het is sowieso interessant en een grote uitdaging om in een wereld en cultuur te wonen en werken, die zo anders is van mijn eigen en dat blijft het (zelfs na zo’n tijd, want ik leer nog elke dag bij!), maar het allerbelangrijkste voor mij is dat ik me ‘nuttig/nodig’ voel, dat ik ergens aan (mee)werk en iets opbouw, waar ik volledig achtersta en in geloof; een IDEAAL! En waar ik niet alleen ‘iets’ kan betekenen voor mensen, maar ‘echt’ een verschil voor die mensen kan maken, door ze ‘iets’ te geven, waar ze hun hele leven wat aan hebben. Dat ik ze een stapje op weg kan helpen naar nieuwe kansen en een betere toekomst. Het zou naïef zijn te denken dat ik dit alleen kan, maar met de juiste middelen, hulp en samenwerking, geloof ik echt dat dit KAN! Mijn ideaal kan worden verwezenlijkt, daar ben ik nu 100% zeker van!! Maar wat is de sleutel voor succes en wat maakt iets tot de grootste kans van slagen??

Het zijn niet mijn educatielessen, beleids-/zorgplannen, huiswerkbegeleiding, medische zorg, aanwezigheid bij vergaderingen, vragenlijsten, onderzoeksvaardigheden, ‘rij’-kunsten of andere kennis van zaken, die het grootste verschil maken. Overal is natuurlijk over nagedacht en alles draagt hopelijk ergens aan bij, maar dit is geen garantie voor succes. Ik heb al vroeg in mijn eerste opleiding geleerd dat het uitgangspunt van het bieden van hulp ten alle tijden moet zijn; AANSLUITING zoeken bij de mensen waar het om gaat. En het klopt! Afstemmen van vraag en aanbod; luisteren (wat willen zij?), observeren (hoe leven zij?), vragen stellen (wat hebben jullie nodig?) is ontzettend belangrijk, maar daarvoor is de eerste stap en het allerbelangrijkste; CONTACT maken! Ik ervaar nu daadwerkelijk dat het contact en het vertrouwen, wat ik heb opgebouwd met de mensen en kinderen het grootste VERSCHIL maakt. Vanuit dit contact kun je werken aan ‘empowerment’ (= versterking), zelfstandigheid en persoonlijke ontwikkeling. Vooral op dat laatste ligt weinig nadruk in de cultuur hier, maar is zeker niet minder belangrijk, denk ik natuurlijk als Maatschappelijk Werker/ Orthopedagoge met de Nederlandse hulpverlening als basis en achtergrond, waarbij het hier allemaal om draait. Maar ik weet ook dat zonder geloof in jezelf, je weinig of niks bereikt. Vragen als; wie ben ik? Waar ben ik goed in en waar minder goed in? Reflectie en feedback van en aan anderen kom je hier nauwelijks in de dagelijkse praktijk tegen. Ik probeer de kinderen hiermee op weg te helpen en te laten oefenen, met bijvoorbeeld een educatieles over ‘zelfbeeld’, maar vooral door ze het gevoel te geven en op het hart te drukken dat ze, met wat voor een achtergrond of verschrikkelijke en pijnlijke ervaringen ook, (nog steeds) de moeite waard zijn. Of beter; meer dan dat! Ik zie ze stuk voor stuk als speciale, bijzondere en unieke kinderen, met een ieder zijn eigen, meestal heftige, hartverscheurende verhaal. Want ook hun problematische achtergrond en ervaringen is een deel van hun en heeft ze gemaakt tot wat ze nu zijn. En daar kunnen ze trots op zijn, want het heeft ze op jonge leeftijd al heel veel geleerd en vooral sterker, krachtiger, gevoeliger, bewuster, zelfstandiger, eigenzinniger, wereldwijzer etc. gemaakt dan hun leeftijdsgenootjes in een doorsnee Ghanese gezinssituatie en al helemaal in vergelijking met de gemiddelde Europese kinderen. Maar opgroeien met een verleden in een arm weeshuis heeft natuurlijk ook zijn nadelen. Door het structurele tekort aan geld in het weeshuis, is er tekort aan personeel en geen goede organisatiestructuur, waardoor de kinderen het in veel gevallen zelf moeten uitzoeken en er geen tijd is voor persoonlijke aandacht. Ik heb dan ook gemerkt en ervaren dat met name persoonlijke aandacht, een positieve benadering en positieve feedback, echt wonderen doet bij deze kinderen. Met een klein zetje in de goede richting en lichte steun in de rug kunnen deze kinderen stuk voor stuk nog heel ver komen. Daar ben ik heilig van overtuigd! Allemaal hebben ze op hun eigen manier een plekje in mijn hart veroverd, ben ik trots op wat ze zijn en heb ik vertrouwen in wat ze worden en zullen bereiken. Met dit gevoel, geloof en vertrouwen weet ik voor wie en waarvoor ik het doe en kan ik er helemaal voor gaan. Geen moment heb ik me dan ook vervelend gevoeld of druk gemaakt dat ik hier een jaar voor niks (zonder salaris) zit. Want mijn inzet wordt dubbel en dwars beloond met een overvloed aan nieuwe leerervaringen, een groot gevoel van voldoening en terugbetaald in liefde, dankbaarheid, respect, vertrouwen en bewondering. Wat heeft een mens nog meer te wensen in het leven? Ik ben iedereen hier dan ook ongelooflijk dankbaar dat ik een jaar deel heb uit mogen maken van hun leven, dat ze me tegelijkertijd het gevoel gegeven hebben dat ik bij hun grote familie hoor, dat ze me stuk voor stuk hun vertrouwen hebben gegeven, dat ze me elke dag hebben weten te inspireren en nieuwe dingen bij hebben geleerd over het leven en dat ik de kans heb gekregen deze onvergetelijke, bijzondere en unieke ervaring te hebben mogen meemaken. AKPE kakakakakakakakakakakakakakakaka!!!!!!
Ik ben er tevens achtergekomen dat deze levensstijl in deze primitieve(re) omstandigheden goed bij me past. Ik hoef me helemaal niet de hele tijd te schikken en af te zien door het gebrek aan comfort, luxe en gemak. Ik ben deze omstandigheden al snel als normaal en vanzelfsprekend gaan beschouwen, waardeer de charme ervan en kan genieten van de creativiteit, vindingrijkheid, vrede en rust wat diep van binnen bij me wordt opgeroepen en tot uiting komt. Het brengt me (nog) meer in evenwicht en balans. Door dit eenvoudige, pure en harde (buiten)leven sta ik tevens dichter bij mijn gevoel en geven de mensen, dieren (in hun grote getale) en natuur(/ruimte) om me heen het gevoel dat ik LEEF! Ik, die mijn emoties altijd zo goed onder controle had, ervaar nu voor het eerst in mijn leven, hoe het is om overvallen te worden door emotie. Tranen van verdriet of geluk wisselen elkaar in snel tempo af en vullen hier spontaan mijn ogen. Het zoveelste verhaal, woord of beeld op mijn netvlies wat me in 1 seconde diep van binnen weet te raken! MOOI!!

Naast geloof en vertrouwen in wat ik doe, mijn persoonlijke ‘goed’ voelen (mentaal en fysiek), het contact en de band, die ik heb opgebouwd met de mensen en kinderen, is een andere onvermijdelijke randvoorwaarde voor succes helaas weer; geld! Je ontkomt er helaas niet aan, want voor elk stukje opbouwwerk en ontwikkeling is geld een noodzakelijke factor. In mijn vorige mail werd denk ik wel duidelijk dat dit de grootste uitdaging is om het project staande en gaande te houden, maar belangrijker; zelfvoorzienend te maken, zodat het straks op eigen benen kan staan en niet meer afhankelijk is van gelddonoren aan de overkant. Voorbeelden van de zelfvoorzienende projecten in ontwikkeling zijn;
- de Farm (oogsten van eigen maïs, cassave en groenten) voor het produceren van eigen voedsel in het weeshuis en de verkoop op de markt (aangevuld met veeteelt in de toekomst);
- de Kentey weverij; voor de verkoop van traditionele stoffen op de markt en als exportproduct met behulp van internationale contacten naar Amerika en Europa;
- de Bakkerij; voor eigen broodconsumptie voor de weeskinderen en verkoop van brood en cake in de schoolkantine (geleidt door Victoria, de vrouw van David);
- de Credit Union; aan de hand van lokale contributie en sponsoring (adoptie (= foster-care) van 1 of meer kinderen is mogelijk) + rente, een spaarmogelijkheid en microkredieten verstrekken, zodat de kinderen in het weeshuis en mensen in community iets op kunnen bouwen door te investeren in de toekomst;
Dus gaan we stap voor stap te werk en moeten we vooruit denken, oftewel in David’s woorden; ‘Gradually, we are moving forward!’ Daarnaast heb ik mijn eigen ideeën geopperd, die in goed overleg, gesteund worden door David (die het beleid maakt en het project in de praktijk nog steeds alleen draagt). Mijn initiatieven zal ik verder uitwerken in Nederland en in directe samenwerking met het project (lokaal) uitbouwen en voortzetten, zodat ik nauw verbonden zal blijven bij het project en van afstand (m.n. financieel) kan blijven steunen. Ik wil hier nog niet teveel over loslaten, het zal zijn tijd nodig hebben voordat het loopt, maar met alle vertrouwen zal ik me in blijven zetten en ben ik ON om deze initiatieven tot een succes te brengen! Jullie horen nog van mij…….;)

Naast al deze ambitieuze plannen zijn er ook al belangrijke doelen behaald met opgehaald sponsorgeld en inzet van meerdere, betrokken, welwillende en hardwerkende mensen. Dankzij Stichting Plan Afrika en Stichting Bouwen staat er tenslotte een gloednieuw schoolbouw, dat onlangs in gebruik is genomen en is het derde schoolgebouw nu in aanbouw met behulp van 3 Nederlandse HTS- studenten, waar ik ook weer wat nieuws op het terrein van bouwkunde van kan leren. Verder heeft mijn ‘Ghanaarschool- sponsoractie’ (leuke woordspeling, bedacht door Nienke;) voor de nieuwe Seniorstudenten 500,- Euro (= 1040,- GHcedi) voor elke student opgeleverd. Dit is een mooie prestatie en goed voor 1 jaar studie, maar dan komt weer de onvermijdelijke vraag; ‘wat daarna, als het geld op is?’ Daarbij blijkt het nieuwe Ghanese overheidsbeleid van ‘foster- /family-based care’ in de praktijk nog niet vanzelfsprekend en op de nodige moeilijkheden te stuiten. Dit beleid houdt in dat het opnemen van kinderen in weeshuizen wordt ontmoedigd door ze zolang mogelijk in de community te laten opvangen en worden tevens kinderen in weeshuizen (incl. onze jongeren) ‘geresetteld’ terug naar de communnity door familieleden bij de zorg te betrekken en weer medeverantwoordelijk te maken. Een groot probleem, waar we in de praktijk tegenaan lopen, is dat deze familieleden niet allemaal zo welwillend zijn om hun ‘verloren’ zoon/dochter na al die jaren zonder contact weer op te nemen in de familie. Hoe kunnen mensen zo HARD zijn, denk ik dan? Maar ik heb geleerd en gezien dat het belangrijkste onderliggende probleem van deze afwijzing niet alleen onwelwillendheid is, maar vooral vaak een gedwongen besluit is uit onmacht van de situatie. De armoede en een tekort aan financiële middelen blijkt opnieuw de basis en oorzaak van deze (sociale) problemen te zijn. De familie is simpelweg zelf te ARM om zich de last van een (extra) kind, inclusief zijn/haar behoeften (voedsel, schoolgeld, kleding, verzorging, zorgverzekering, zakgeld etc.) te kunnen veroorloven. Met name in het geval van deze oudere Seniors (16-20 jaar), waarvoor het schoolgeld alleen al een enorm vermogen is voor de mensen hier en onmogelijk te betalen. Dan moeten er harde en gedwongen beslissingen worden genomen; terug in de community, maar gebonden aan werk aan huis dus niet naar school of afgewezen door familie en afhankelijk van het weeshuis blijven, maar hopelijk wel de kans naar school te gaan. Door deze moeilijkere leefsituatie worden de mensen en kinderen ook automatisch harder en dat zal ook wel moeten om te kunnen overleven in deze harde wereld vol armoede, corruptie, uitdagingen, traditionele overtuigingen en gewoontes en met onvoldoende kennis en ontwikkelingsmogelijkheden.
Een oplossing voor dit probleem is de kinderen zelfstandig te maken door ze hun eigen schoolgeld te laten verdienen, door na school en in de vakanties te werken. Met de opzet van het Kentey weaving project leren de kinderen niet alleen nog een extra vak erbij, maar worden ze ook onafhankelijk gemaakt. Een bekende sponsor zal hier gelukkig snel in gaan investeren.
Verder wil ik jullie niet alleen laten delen in de zorgen en uitdagingen van het project, maar ook in de kleine en grote vreugdes, overwinningen en bereikte doelen. Bijvoorbeeld; de eerste studente, die dit schooljaar begonnen is aan haar Senior Secondary School, had ik, maar ook David, nog nooit zo blij, enthousiast en dankbaar gezien als die dag dat ik haar met haar gevulde schoolkit naar haar nieuwe (goed aangeschreven) school bracht. Met tevens grote dankbaarheid van de familie, die in hun situatie, weinig (eigenlijk niks) konden doen om deze intelligente, sterke en welwillende jonge vrouw te steunen en aan te moedigen naar een betere toekomst. Wij konden in dit geval gelukkig dus WEL wat betekenen en met deze zet in de goede richting ben ik er weer van overtuigd dat zij er gaat komen en daar doen we het dus allemaal VOOR!!
Bij deze wil ik alle donoren nogmaals bedanken voor hun medewerking en steun, want zonder jullie had dit niet gerealiseerd kunnen worden. Met speciale dank aan mijn tante, die bijna het hele opgehaalde geldbedrag, persoonlijk heeft verdubbeld en een vriendin die met een eigen actie in haar kennissenkring ook een groot bedrag heeft opgehaald! En met speciale dank aan enkele (onbekende), extra gulle donoren. Nogmaals AKPE kakakakakakakakaka!!!!!

En toen was het alweer zover….. 6 november 2009……..
Het tweede welkom van mijn ouders en (misschien wel) eerste welkom van mijn beide broers in Ghana! Dat zal het feest natuurlijk helemaal compleet maken, maar het moest natuurlijk een grote verrassing voor mij blijven dus werd dit geheim door een ieder op eigen manier krampachtig verborgen gehouden en werden er verschillende afleidingsmanoeuvres en misleidingtrucs ingezet. Maar ik ben dan misschien ‘back-to-the-basic’ gegaan, maar heb mijn verstand niet verloren en ben ook niet op mijn achterhoofd gevallen dus was er vanaf de eerste aankondiging dat mijn ouders weer zouden komen al een groot vermoeden, wat naar mate de tijd verstreek vooral meer werd bevestigd. Ik wist HET, maar natuurlijk niet helemaal zeker. Dit zorgde voor de extra hoeveelheid bijbehorende spanningen en nodige onrust, waardoor ik door slaapgebrek, niet geheel fit, weer werd herenigd met mijn familie.
Ik moet jullie ff voorstellen aan mijn Nederlandse familie; mijn vader, de nieuwe Jack Nickelson look a like, mijn moeder, MAfrica, Afrika specialist nr. 1, want ‘die rode aarde is echt Afrika!’, mijn oudste broer, Rasta farmer/ Puyol, want met zijn ingevlochten haar + haarbandje + Barcelona t-shirt is iedereen er hier van overtuigd dat hij die Spaanse profvoetballer is, en mijn jongste broertje, the Gancha farmer, want dit als lokaal geproduceerd kruid, hoorde ook bij eerste Ghana ervaring. Nu heb ik alleen al die idiote straatdealers achter mijn broek aanzitten, want ze kennen Niek, my brother. Thanks brotha!
Met een 2x sneller kloppend hart stond deze ‘bush girl’ oftewel ‘Sista Nora’ voor de 4de x dit jaar op Kotoka Airport, in luxe, snel en druk Accra. Weer even een cultuuromslag, maar flexibel als ik ben geworden in deze gedwongen omstandigheden van uitersten, ben ik daar ondertussen wel aan gewend. Toch blijft het een bijzondere overstap en een ervaring op zich; van tussen de arme bevolking in de bush, waar mijn leven zich grotendeels afspeelt op het moment en waar ik alles als ‘normaal’ ben gaan beschouwen, naar weer terug in de luxe en ontwikkelde wereld, wat het meeste lijkt op mijn eigen Westerse leven en afkomst. Dat doet op z’n tijd ook wel weer goed. Ff nieuwe input, maar het blijft een rare, bijna onrealistische gewaarwording. Deze keer helemaal, nadat ik in een dikke terreinwagen (alla Toureg, waar thuis in wordt gereden) was gestapt, van een rijke Engelse vrijwilligersorganisatie met rijke Ghanese vertegenwoordigers. Het was alsof ik ineens in een bioscoopstoel was beland, inclusief gratis veel te koude air-co, nog net geen popcorn op schoot en door de autoramen naar een film zat te kijken. Ineens bevond ik me niet meer tussen die mensen en armoede, waar ik al die maanden mee en in leef, maar zelfs rijdend over diezelfde rode stoffige, onverharde of afgebroken weg, werd er een letterlijke afstand gecreëerd tussen mij en mijn huidige leven, door de dikke kunststof autodeuren en keek ik letterlijk van bovenaf op de mensen buiten neer. En de mensen buiten keken ook ineens anders naar mij, alsof ze tegen je opkijken en je je in een spaceshuttle of ruimteschip bevindt en zij iets onrealistisch, onmogelijks en onbereikbaars voor bij zien zweven. In zo’n auto rijdend door deze armoedige omstandigheden, wordt er door jou als buitenstaander een duidelijk verschil in hiërarchie gemaakt, wat je afsluit zodat je ineens geen onderdeel meer uitmaakt van dit Ghanese leven. Heel raar en niks voor mij! Ik wil me niet ‘anders’, ‘beter’ voelen of onderscheiden van de rest. Dit is mijn tweede thuis geworden, waar ik tussen de lokale bevolking hoor. Maar de omstandigheden waren even niet anders en het was weer een bijzondere ervaring op zich.

Het weerzien van mijn ouders en natuurlijk mijn broers was helemaal super!! Heerlijk om ze weer te kunnen omhelzen, knuffelen, samen te kunnen praten, lachen, discussiëren, ruzie maken en ervaringen te kunnen delen. Zo bijzonder en fijn dat ze kennis hebben kunnen maken met het Ghanese leven in het algemeen en ik ze even deel heb kunnen maken van mijn leven hier, wat toch ook een deel van mij is geworden dit jaar…...
Voor een oprechte, bewuste en lachwekkende beschrijving van het familiebezoek verwijs ik naar de reactie op mijn eerdere verslag van mijn broer, Roel. Samenvattend was het een onvergetelijke tijd met elkaar, dat we weer voor het leven samen kunnen delen! Ben ik echt blij mee, want nu weten zij tenminste waar ik het straks over heb als ik het over dit deel van mijn leven heb. Natuurlijk kan deze Sista het niet nalaten om mijn broers verhaal van een kleine reactie te voorzien……(toch interessant om een ervaring of belevenis vanuit een ander perspectief te zien?)……
Zoals mijn broers ervaring met het lokale eten, wat volgens hem niet tegen viel, maar dan moet ik toch even toevoegen en hem helpen herinneren dat hij en Niek hier slechts 2 dagen in deze lokale ervaring hebben gedeeld, want de andere dagen was het voor hun; Anouk’s en mijn zelfgemaakte en verrukkelijke pasta (al zeg ik het zelf!), zijn zelf meegebrachte Noodles en soep met brood, want dat verkoos hij toch boven het voornamelijk voedzame, eenzijdige niet echt lekkere (moet ik ook toegeven) lokale eten in het weeshuis. Toch broer??!! Verder werd deze Rasta Brother in veel opzichten, met of zonder Barcelona-shirt, vergeleken met profvoetballer Puyol. Sommige mensen waren er zelfs heilig van overtuigd dat hij het was, zoals de taxichauffeur en straatverkopers in Accra of andere mensen in het weeshuis. Ze vroegen nog net geen handtekening. Nu mijn broers ook nog op de foto staan met de echte profvoetballers van het Ghanese Nationale Elftal (The Black Stars!), ontmoet op Kotoka International Airport en na een persoonlijk gesprek met Eric Addo (ex-PSVer) in het Nederlands (want hij woont al jaren in Eindhoven) is er helemaal geen twijfel meer over mogelijk natuurlijk. Roel van Hout is een nieuwe bekende Nederlandse (of Spaanse, wat maakt t ook uit!) voetballer voor de mensen hier. Haha, was erg grappig! Verder vind ik mijn families ervaring met de veel voorkomende Ghanese ‘Light off!’ (elektriciteitsuitval) een leuke, benoemenswaardige aanvulling op het verhaal. Met zowel z’n nadelige effecten zoals in het pikke donker in bed zweten zonder fan, wat leidde tot een claustrofobieaanval van mam, als voordelige effecten (in mijn ogen) zoals de prachtige heldere sterrenhemel in de duisternis en romantisch eten (en lezen door pa) met kaarslicht. Maar aan mijn broers gezicht was weinig romantisch te bespotten, zelfs niet in kaarslicht, aangezien hij het even gehad had. Sorry lieverd, dat ik je hier toch even aan moet herinneren, want verder heb je je zonder gezeik, voortreffelijk aangepast aan de minder comfortabele omstandigheden hier. Vertel Sani maar, dat het helemaal niet zo’n gekke en idiote ervaring is om het een keer mee te maken, voordat hij je voor gek heeft verklaard! ;) En ook mijn complimenten aan mijn andere aan luxe gewende, maar flexibele broertje, die ook met weinig tot geen geklaag (op zijn ochtendhumeur en de oncomfortabele trotrozit, met zijn nog langere benen na) zichtbaar genoot van deze vooral warme en avontuurlijke, voor hem eerste kennismaking met Afrika. “Want dit is toch ECHT Afrika, Niek!” Klinkt het je nog bekent in de oren?? hihi ;)

Al met al vond ik het samen met mijn vooral lieve, zorgzame, trotse en altijd behulpzame ouders helemaal TOP met mijn broers aan mijn zijde!! Ik ga ervan uit dat jullie me op 23 dec. staan op te wachten om deze halve Ghanese bush girl op te vangen in een dubbeldikke winterjas en haar helpen bij haar reïntegratie in de voor haar, vervreemde Nederlandse cultuur. Want ik kan wel wat fysieke, sociale en vooral emotionele steun gebruiken van mijn liefdevolle familie en vrienden, als vervanging van de liefde van 35 hulpbehoevende weeskinderen!

Tot heeeel snel!!!! LOVE YOU!!!
Xxxxxxxxxxxxxxxxx

(Nog even) Sister Nora